Pewien naukowiec powiedział kiedyś, że ludzie dzielą się na tych, którzy mieli, mają lub będą mieli dolegliwości bólowe kręgosłupa. Dużo w tym prawdy, ponieważ kto z nas przynajmniej raz w życiu nie doznał tzw. „bólu krzyża”, „zapalenia korzonków” czy „przewiania szyi”? Obecnie obserwujemy wzrost liczby schorzeń kręgosłupa, co wynika głównie z siedzącego trybu życia współczesnego człowieka. Biorąc pod uwagę coraz mniejszą aktywność fizyczną młodych ludzi, w przeciągu kilkudziesięciu lat możemy doczekać się prawdziwej epidemii.
SKĄD POCHODZI BÓL PLECÓW?
Kręgosłup człowieka składa się z kręgów, pomiędzy którymi położone są krążki międzykręgowe (zwanymi także dyskami). Kręgi i dyski poukładane są jeden na drugim przypominając rurę, w środku której biegnie rdzeń kręgowy. Z rdzenia, przez otwory międzykręgowe, wychodzą korzenie, które przekazują impulsy nerwowe między mózgiem a resztą ciała.
Ból kręgosłupa może być spowodowany licznymi schorzeniami w obrębie struktur kręgosłupa a także poza nim (np. choroby narządów wewnętrznych). Najczęstszą przyczyną dolegliwości pacjentów przed 55 rokiem życia jest dyskopatia, czyli choroba krążka międzykręgowego. Dyski są jednymi ze słabszych struktur kręgosłupa, ponieważ w 80% składają się z wody. Dzięki ich żelowej konsystencji pełnią funkcję amortyzującą dla kręgosłupa, a także wpływają na jego ruchomość. Zewnętrzna część dysku, nazywana pierścieniem włóknistym, jest twardsza od znajdującego się w środku jądra miażdżystego. Dzięki różnicy w budowie tych dwóch elementów, w czasie ruchu kręgosłupa jądro miażdżyste ma możliwość przemieszczania się, a dyski ulegają odkształceniom.
Etapy degeneracji dysku
Degeneracja dysku może rozpocząć się już w dzieciństwie. Początkowo pacjent nie czuje bólu, ponieważ pierwsze pęknięcia najczęściej pojawiają się w centralnej, nieunerwionej części dysku. Wraz z upływem czasu szczelina zwiększa się aż do części unerwionej, a pacjent zaczyna odczuwać pierwsze dolegliwości. Nawet niewielkie uszkodzenia w obrębie krążka powodują łatwiejsze wydobywanie się wody na zewnątrz (tzw. dehydratacji) i obniżenie jego wysokości. Postępująca degeneracja powoduje przesunięcie się jądra miażdżystego i powstanie tzw. wypuklin. W późniejszym okresie może dojść do pęknięcia pierścienia włóknistego i wypłynięcia „żelowego środka” na zewnątrz (tzw.przepuklina).
Coraz więcej mówi się także o osobniczych skłonnościach genetycznych do dyskopatii. Naukowcy odkryli pewne geny odpowiadające za budowę strukturalną białka dysku. Jeśli w obrębie tych genów dojdzie do pewnych nieprawidłowości (mutacji), budowa białka może być nieprawidłowa, a tym samym dyski danej osoby będą bardziej podatne na uszkodzenia. Oczywiście genów nie zmienimy, możemy jednak dbać o kręgosłup, głównie przez aktywność fizyczną. Pacjenci, którzy godzinami siedzą przed komputerem dużo częściej cierpią z powodu dyskopatii. Nasz kręgosłup nie lubi pozycji statycznych. Podczas siedzenia dyski tracą wodę i są bardziej podatne na uszkodzenia. Co więcej, siedzący tryb życia powoduje osłabienie mięśni zabezpieczających kręgosłup. Pamiętajmy, że aktywność fizyczna jest ważna także w okresie dzieciństwa, ponieważ ma bezpośredni wpływ na właściwy rozwój narządu ruchu.
JAK ROZPOZNAĆ DYSKOPATIĘ?
Najczęstszym objawem dyskopatii jest ból, który może obejmować okolice min. pleców, karku, barków czy pośladków. Nie zawsze dolegliwości są zlokalizowane na środku kręgosłupa, tak jak ma to miejsce w potocznie nazywanym „bólu krzyża”. Objawy mogą pojawiać się także tylko po jednej stronie. Dodatkowo dyskopatia może powodować sztywność kręgosłupa, pojawiającą się rano lub/i wieczorem, po dłuższym siedzeniu, chodzeniu czy leżeniu.
Bardziej niepokojącym objawem tej choroby jest promieniowanie bólu do kończyn górnych, dolnych czy żeber. Przyczyną może być ucisk uwypuklającego się dysku na biegnący w pobliżu korzeń nerwowy. Innymi objawami ucisku są drętwienia, mrowienia zaburzenia czucia skórnego w obrębie kończyn oraz zaburzenie siły mięśniowej. Wbrew pozorom ból promieniujący nie zawsze wynika z bezpośredniego ucisku korzenia. Zwróćmy uwagę na dwa inne mechanizmy. Pierwszy z nich jest związany ze stanem zapalny, który jest pewną reakcją organizmu na uszkodzenie dysku. Często słyszymy o przypadkach osób, które np. schyliły się i…. już nie mogły wyprostować, lub wstały rano z potwornym bólem pleców.
Takie nagłe dolegliwości są najczęściej wynikiem wcześniejszego przeciążenia lub nagłego pęknięcia dysku. Stan zapalny lokalizuje się w okolicy uszkodzenia i drażni korzeń nerwowy. Po kilku dniach odpoczynku, podania leków przeciwzapalnych czy fizjoterapii wycofuje się, a objawy w kończynach znikają. Drugi mechanizm dotyczy osób, które przez dłuższy okres czasu cierpią z powodu bólu w obrębie kręgosłupa a rdzeń kręgowy jest bombardowany impulsami, czyli informacjami o bólu. W takiej sytuacji może dojść do mechanizmu przeniesienia bólu z dysku na kończynę.
JAK LECZYĆ DYSKOPATIĘ?
Leczenie dyskopatii powinno opierać się na wnikliwej analizie objawów danego pacjenta przeprowadzonej przez lekarza lub rehabilitanta. W czasie terapii w naszej klinice stosujemy różne techniki manualne, które dopieramy w oparciu o typ dyskopatii. Ich zadaniem jest min. zmniejszenie napięcia mięśniowego w obrębie uszkodzonego dysku, przywrócenie prawidłowej ruchomości kręgosłupa czy wzmocnienia mięśni stabilizujących kręgosłup. Zwracamy uwagę także na ergonomię pracy, zachowania pacjenta w momencie bólu, a także uczymy ćwiczeń domowych. Dodatkowo wprowadzamy także zabiegi fizykoterapeutyczne.
Pamiętajmy, że leczenie dyskopatii musi być indywidualne, ponieważ przypadek każdego człowieka jest inny. Niektórzy nasi pacjenci są w stanie przebiec wiele kilometrów bez bólu kręgosłupa, jednak nawet 30 minut siedzenia sprawia, że nie mogą się ruszyć. Inni mogą siedzieć, ale nie ma mowy o dłuższym chodzeniu czy bieganiu. Różnice wynikają przede wszystkim z charakteru uszkodzenia dysku. Pamiętajmy, że bólów kręgosłupa nie można bagatelizować, ponieważ im wcześniej zostanie postawiona diagnoza, tym lepsze wyniki osiągniemy w czasie terapii. 90% dyskopatii leczymy zachowawczo. Zlekceważenie sygnałów, jakie daje nam kręgosłup może, prowadzić jednak do konieczności przeprowadzenia zabiegu operacyjnego.
Leave a reply
