Uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego kolana ACL
Poruszane tematy
Uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego kolana (ACL) występuje bardzo często. Oznaką dysfunkcji jest niestabilność („uciekanie”) kolana. Brak więzadła może, ale nie zawsze musi dawać objawy dysfunkcji stawu kolanowego, zwłaszcza kiedy osoba prowadzi umiarkowany tryb życia.
ACL jest więzadłem, które przy całkowitym zerwaniu, nie jest w stanie się zregenerować. Całkowite zerwanie więzadła zazwyczaj prowadzi do zabiegu operacyjnego, które polega na jego rekonstrukcji.
Zabieg operacyjny bezwzględnie przeprowadzany jest u sportowców oraz osób aktywnych fizycznie, u których wymagana jest pełna stabilność kolana.
Decyzję o zabiegu (rekonstrukcji więzadła ACL) podejmuje się w oparciu o kilka czynników:
– wiek pacjenta
– stopień uszkodzenia więzadła
– poziom aktywności fizycznej pacjenta
– stan funkcjonalny kolana
– niestabilność kolana (niepewność, luz w kolanie, uczucie uciekania)
Zabieg
Rekonstrukcja ACL jest zabiegiem planowym i jest to okres od 6 tygodni do 4 miesięcy od urazu. Po urazie skrętnym istotne jest, aby wygoić uszkodzenia okołostawowe (więzadła poboczne, torebkę stawową). Najczęściej w pierwszym okresie po skręceniu kolana zalecany jest stabilizator stawu kolanowego. Stabilizator zazwyczaj zalecany jest na okres 6 tygodni, choć już od 2 tygodnia rozpoczyna się rehabilitację. Rehabilitacja ma na celu zapobieganie przykurczom stawu i zanikom mięśniowym. Przykurcz zgięciowy – czyli brak wyprostu kolana – może być przeciwwskazaniem do rekonstrukcji ACL.
Często gdy po urazie kolana mamy krwiak wewnątrzstawowy czy uszkodzenia łąkotek to zabieg rekonstrukcji jest poprzedzony artroskopią kolana, której celem jest usunięcie krwiaka lub naprawienie uszkodzeń łękotek.
Rehabilitacja zabiegu rekonstrukcji ACL – (3 etapy)
Etap pierwszy to praca z obrzękiem, bólem, z krwiakiem. Działania ograniczają się do schładzania kolana i ćwiczeń izometrycznych. Pacjent chodzi o kulach w stabilizatorze stawu kolanowego zablokowanym bez ruchu w wyproście. Okres ten trwa około dwóch tygodni.
0-3 tyg rehabilitacja obejmuje pracę nad zakresem ruchomości w stawie, ograniczeniem obrzęku i podtrzymaniem siły mięśniowej, mobilizacją rzepki, pielęgnacją i mobilizacją blizn pooperacyjnych,
W 3-4 tygodniu nie powinno się przekraczać kąta zgięcia 90°, gdyż może to spowodować rozciągnięcie przeszczepu więzadła. Obrzęk w stawie może być problemem w osiągnięciu pełnego wyprostu.
Etap drugi polega na specjalistycznej rehabilitacji w celu poprawy zakresu ruchu i przeciwdziałaniu zanikom mięśniowym.
5-9 tyg. rehabilitacja czynnościowa, ćwiczenia wzmacniające mięśnie kończyn dolnych. Ćwiczenia z wykorzystaniem lub bez oporu zewnętrznego. Ćwiczenia stabilizacyjne, równoważne. Istotny jest dobór ćwiczeń, intensywność, poziom trudności do umiejętności i etapu rehabilitacji.
Etap trzeci to pogłębianie czucia głębokiego i poprawa stabilizacji czynnej mięśniowej. Tylko prawidłowo przeprowadzona rehabilitacja w trzecim etapie jest w stanie uchronić pacjenta przed powtórnym urazem.
3-4 miesiąc to czas, który potrzebny jest do powrotu pacjenta do aktywności fizycznej, aktywności sportowej takiej jak bieganie, regularna jazda na rowerze, pływanie, ćwiczenia na siłowni. Każda aktywność wprowadzana jest etapami, stopniowo po odpowiednim treningu ze względu na to by więzadła nie przeciążyć.
5-8 miesiąc to czas kiedy powinniśmy uzyskać pełna sprawność i nie czuć różnicy nawet w najcięższych ćwiczeniach. Jest to jeszcze zbyt wczesny okres aby w pełni i bezpiecznie wrócić do uprawiania sportu na maksymalnych obciążeniach. Całkowita przebudowa przeszczepu trwa około 12-tu miesięcy. Dopiero po tym czasie więzadło będzie przygotowane do przenoszenia najcięższych obciążeń.
Czas rehabilitacji jest długi a rehabilitacja jest zróżnicowana w zależności od typu operacji, czasu gojenia i indywidualnych możliwości pacjenta. W poszczególnych etapach rehabilitacji pacjent jest narażony na różne powikłania. Przechodząc rehabilitację pod kontrolą fizjoterapeuty można zapobiec powikłaniom tj.: rozciągnięcie przeszczepu, ponowne zerwanie ACL, lateralizacja rzepki, przykurcze mięśniowe, powstanie zrostów śródstawowych, zaburzenia balansu siły w określonych grupach mięśniowych.
Wszystkie etapy rehabilitacji powinny być wykonywane pod nadzorem specjalisty fizjoterapeuty. Na naszej stronie celowo nie pokazujemy ćwiczeń ze względu na to, że rehabilitacja jest precyzyjna i musi być dostosowana indywidualnie do pacjenta. Często w internecie można znaleźć ogólne ćwiczenia, wskazówki rehabilitacyjne, itp. Należy pamiętać, że postępowanie na własna rękę bez specjalistycznej rehabilitacji jest niebezpieczne i często kończy się trwałym ubytkiem zdrowotnym.
Leave a reply