Zespół sztywnego łokcia

W stawie łokciowym z pozycji pełnego wyprostu, ruch zgięcia oraz wyprostu określa się w zakresie około 145 stopni. O przypadłości określanej jako zespół sztywnego łokcia, mówi się gdy z pozycji pełnego wyprostu, ograniczenia przekraczają 30o stopni dla wyprostu oraz 120 stopni dla zgięcia. Jest to już znaczna patologia. Generalnie patologie w obrębie łokcia trudno się leczy zarówno zachowawczo jak i operacyjnie.

Zespół sztywnego łokcia

Przyczyny mogą być różne, ale określenie sztywnego łokcia, stosuje się umownie w tym wypadku i dotyczy ono przede wszystkim znacznego ograniczenia ruchomości w stawie łokciowym. Przyczyny prowadzące do usztywnienia łokcia dzieli się na dwie grupy.

Pierwsza to grupa nieurazowa i tu zaliczyć można czynniki takie jak pierwotna choroba zwyrodnieniowa, choroby reumatoidalne, czynniki pooperacyjne, choroby wrodzone, infekcyjne zapalenie stawów oraz choroby wrodzone anatomiczne jak na przykład przemieszczanie się głowy kości promieniowej.

Druga grupa czynników mogących być przyczyną usztywnienia łokcia to grupa urazowa a w tym przede wszystkim złamania stawowe, wolne ciała, również choroba zwyrodnieniowa ale wtórna oraz uszkodzenia chrzęstno-kostne. Czynniki, które powodują znaczne ograniczenie ruchomości w łokciu można również podzielić na zewnętrzne i wewnętrzne.

Do czynników wewnętrznych zalicza się przede wszystkim zapalenia pourazowe stawów, obrzęk, krwawienie dostawowe, tworzenie tkanki ziarninowej, zwłóknienia śródstawowe, niekongruencję powierzchni stawowych oraz ich ankylozę. W grupie czynników zewnętrznych można wyróżnić obkurczenie torebki oraz więzadeł, przykurcz ścięgnisto-mięśniowy, urazy głowy, oparzenia, fibro dysplazję kostniejącą, czynniki pooperacyjne oraz zwapnienia heterotropowe.

Sztywność w stawie łokciowym

Sztywność w stawie łokciowym bardzo często ma też swoje podłoże we wzmożonej reakcji tkanek na uszkodzenie. Podczas późniejszego etapu leczenia, kiedy dochodzi do kaskady zapalnej i udziału czynnika wzrostu, z czasem więzadła oraz ścięgna stają się słabsze. Zmniejsza się również elastyczność więzadeł i torebki a co za tym idzie, może dojść do ograniczonej ruchomości w stawie łokciowym. Dodatkowo ruchomość może zostać ograniczona poprzez formujące się wyrośla kostne w procesie choroby zwyrodnieniowej, która powstaje w wyniku nadmiernego obciążania tkanek miękkich jak i powierzchni stawowych.

Do rozwoju choroby zwyrodnieniowej oraz upośledzenia funkcji stawu może dojść zarówno w wyniku działania czynników zewnętrznych jak i wewnętrznych. Ze względu na to, ze istnieje bardzo duża grupa czynników różnego rodzaju mogących wpływać na uszkodzenia w stawie łokciowym i doprowadzającym między innymi do zespołu sztywnego łokcia, leczenie jego nie jest łatwe. Aby zyskać jak najlepsze efekty i zniwelować ograniczenie ruchomość w stawie łokciowym, powinno się jak najwcześniej wprowadzać zabiegi rehabilitacyjne, z drugiej jednak strony konieczne jest aby to robić na tyle ostrożnie, by nie powodować dalszych uszkodzeń tkanek miękkich i innych struktur w stawie łokciowym. Konieczna jest obserwacja jak zachowują się zarówno tkanki miękkie a także jak reaguje układ autonomiczny.

Wraz z ustępowaniem fazy ostrej można wprowadzać coraz bardziej intensywne zabiegi rehabilitacyjne. W przypadku jednak dużych ograniczeń, mogą one nie przynieść oczekiwanych skutków. Najczęściej terapię prowadzi się co najmniej przez 6 miesięcy. Jeśli nie osiągane są żadne efekty, rozważeniu podlega decyzja o leczeniu chirurgicznym. Najczęściej stosuje się zabieg artroskopowy chyba, że zachodzi konieczność wykonania zabiegu otwartego, tradycyjną metodą.

Podczas zabiegu usuwane są wszelkie ograniczenia i obserwuje się uzyskany zakres ruchomości w stawie łokciowym. Artroskopia ma jedną przewagę nad zabiegiem otwartym, a mianowicie szybciej powraca się do sprawności po wykonanym zabiegu. Zabieg operacyjny, nie daje pewności, że w stawie łokciowym zostanie odzyskany pełen zakres ruchomości. Nie bez znaczenia pozostaje zaangażowanie pacjenta w rehabilitacje po zabiegu operacyjnym.