Przepuklina krążka międzykręgowego kręgosłupa – Rehabilitacja czy operacja…

     Kręgosłup jest jednym z kluczowych elementów naszego układu ruchowego, stanowiąc fundament dla prawidłowego funkcjonowania całego ciała. Przepuklina krążka międzykręgowego to schorzenie, które może znacząco wpłynąć na jakość życia pacjenta, prowadząc do bólu, ograniczeń ruchowych i znacznej utraty sprawności. W niniejszym artykule omówimy, kiedy warto rozważyć rehabilitację, a kiedy konieczne może być operacyjne leczenie przepukliny krążka międzykręgowego.

Przepuklina krążka międzykręgowego – krótka charakteryzacja

     Przepuklina krążka międzykręgowego to stan, w którym część jądra miażdżystego krążka międzykręgowego wypukla się przez pęknięty pierścień krążka i uciska na struktury nerwowe, oponę rdzenia lub sam rdzeń kręgowy. Główne objawy przepukliny krążka międzykręgowego to ból, drętwienie, mrowienie i osłabienie mięśni w obszarze kompresji przepukliny. To schorzenie może występować w różnych częściach kręgosłupa, ale najczęściej dotyka odcinka lędźwiowego oraz szyjnego kręgosłupa.

Indywidualne cechy pacjenta i forma leczenia

     Leczenie przepukliny krążka międzykręgowego nie jest jednoznaczne i zależy od wielu czynników, w tym od indywidualnych cech pacjenta oraz rozległości i lokalizacji przepukliny, dodatkowych zmian w obrębie chorego segmentu, chorób towarzyszących czy stanu funkcjonalnego narządu ruchu. Niektórzy pacjenci mogą być leczeni skutecznie za pomocą nowoczesnej rehabilitacji, metod terapii manualnej, osteopatii, podczas gdy inni mogą wymagać interwencji chirurgicznej.

Diagnostyka kręgosłupa i określenie planu leczenia

     Od lat mamy korzystamy z zaawansowanej technologii w zakresie diagnostyki obrazowej, gdzie możemy precyzyjnie obrazować kręgosłup poprzez rezonans magnetyczny czy tomograf komputerowy. Jest to bardzo cenna wskazówka określająca stan strukturalny kręgosłupa, jednak to tylko niewielki element całej diagnostyki kręgosłupa. Wynik rezonansu nie jest równoznaczny z diagnozą przyczyny objawów!

     Tak, mimo zmian wykazanych w rezonansie, nie muszą one powodować objaw. Często zdarza się, że jest to przyczyną błędnej diagnozy. Ból, potem badanie MRI, przepuklina w obrazie i operacja…

     Mieliśmy w swojej praktyce pacjentów, którzy trafiali do nas po operacji przepukliny, gdzie objaw nie ustąpił. Po głębszej diagnostyce już po operacji okazało się, że przyczyną objawów nie była widoczna w MRI przepuklina krążka międzykręgowego tylko np. borelioza czy zespół mięśnia gruszkowatego.

     Jakie czynności należy wykonać, aby mieć pewność diagnostyczną:

1. Szczegółowy wywiad chorobowy – analiza każdego szczegółu objawu, moment występowania, obszar, pory dnia, aktywności. Ponadto musimy wiedzieć czym zajmuje się pacjent, jaki tryb życia prowadzi, jakie miał przebyte urazy, choroby, itd.
2. Analiza badania MRI lub TK. Badanie obrazowe specjalista musi zobaczyć i to bardzo skrupulatnie, zrobić pomiary, określić zależności strukturalne na objaw. Uwaga – opis MRI nie ma wartości diagnostycznej.
3. Analiza semiologiczna, która klasyfikuje oznaki chorób u pacjenta. Dolegliwości są kolejno interpretowane, szeregowane, a także uzasadniane, co z kolei znacząco ułatwia postawienie diagnozy.
4. Testy kliniczne – najbardziej istotny element diagnostyki, mający na celu wykonanie medycznych testów klinicznych, testów prowokacyjnych czy wykluczających mających na celu sprowokowanie danego objawu lub jego wykluczenie lub określenie zależności przyczynowo-skutkowych. Testy kliniczne określają również stan funkcjonalny narządu ruchu, który jest niezbędny do wybrania odpowiedniej formy leczenia i możliwości określenia prognozy leczenia.

     Żadnego z tych czterech elementów diagnostyki nie wolno pominąć i dopiero wtedy można określić przyczyny dolegliwości oraz określić plan i formę leczenia. Jeśli jakikolwiek specjalista pomija powyższe czynności wiąże się to z ryzykiem błędu diagnostycznego.

     Największą szkodą jaką robią sobie pacjenci to umieszczenia opisów czy skanów zdjęć w intrenecie i doradzanie sobie nawzajem, co do diagnozy czy sposobu postępowania. Jest to niebezpieczne, ponieważ nieprofesjonalne porady niemal zawsze prowadzą do błędnych diagnoz, opóźnienia w leczeniu lub nawet do szkodzenia pacjentowi. Zawsze warto skonsultować się z wykwalifikowanym specjalistą, który może ocenić stan pacjenta i zaplanować odpowiednie leczenie.

Rehabilitacja – czynniki kwalifikujące do rehabilitacji

     Podstawowym kryterium decydującym o rehabilitacji jest stan kliniczny pacjenta, czyli mimo nawet zaawansowanej przepukliny widocznej w rezonansie magnetycznym to objawy pacjenta i wynik testów klinicznych decydują o formie leczenia.

     Podstawowe czynniki decydujące o rehabilitacji kręgosłupa:

• miejsce, typ, kierunek i „typ” przepukliny
• brak objawu niedowładu kończyny
• prawidłowe odruchy neurologiczne
• odpowiedni wynik testów czynnościowych
• brak dodatkowych uszkodzeń w zakresie danego segmentu (np. znaczna dehydratacja krążka, zwężenie kanału itp.)
• pozytywna reakcja na wstępny zabieg fizjoterapeutyczny

     Istotą jest wstępny zabieg fizjoterapeutyczny, czasami krótki okres wizyt, który określa jak pacjent reaguje na pracę fizjoterapeuty i czy założone działania przynoszą efekt. Praca z pacjentem jest indywidualna i bardzo skrupulatna, ponadto pacjent musi wiele elementów swojego życia zmienić, poprzez dostosowanie się do indywidualnych zasad ergonomii, regenerację i wykonywanie zadanych ćwiczeń.

Operacja – czynniki kwalifikujące do operacji

• głębokie objawy neurologiczne: niedowład, mielopatia, długotrwałe objawy korzeniowe
• zaburzenia odruchów testach neurologicznych
• dodatkowe uszkodzenia w obrębie segmentu, które uniemożliwiają pracę funkcjonalną
• objaw tzw. ogona końskiego
• brak skuteczności leczenia zachowawczego

     Zaawansowane przepukliny to też dylemat dla pacjenta, bo są wskazania do operacji a klinicznie objawy są niewielkie i są dobre prognozy do rehabilitacji. W takich sytuacjach zawsze warto rozpocząć rehabilitację. Nawet jeśli po jakimś czasie, operacja będzie musiała być wykonana to układ czynnościowy będzie sprawniejszy i pacjent po operacji szybciej wróci do zdrowia.

Fantom przedstawiający jak przepuklina krążka kręgosłupa zachowuje się podczas ruchu.

Rehabilitacja czy operacja – Wady i Zalety

     Każdy z nas mniej lub bardziej boi się operacji. Rehabilitacja u rzetelnego fizjoterapeuty często skutecznie poprawia stan zdrowia pacjenta i unika on operacji. Przepuklina może się wchłonąć bez chirurgii i dlatego niemal 96-97 procent pacjentów z przepukliną jest skutecznie leczona zachowawczo, wiec jest to bardzo optymistyczne.

     To co w rehabilitacji nie do końca da się przewidzieć, to czas jej trwania. To bardzo indywidualna cecha i bywa, że efekt jest już po kilku wizytach, a czasami taka rehabilitacja trwa miesiącami lub objawy co jakiś czas cyklicznie powracają. Oczywiście tutaj należy nadmienić, że dużo zależy od mobilizacji i samodyscypliny pacjenta.

     Operacja przepukliny krążka międzykręgowego nie jest zabiegiem skomplikowanym (o ile nie ma dodatkowych uszkodzeń w obrębie danego segmentu). Oczywiście zawsze mogą wystąpić jakieś powikłania, ale zaletą jest to, że przepukliny pozbywamy się od razu. Po ok. 4 tygodniach od zabiegu można podjąć rehabilitację, która trwa 6-8 tygodni (1-2 wizyta w tygodniu + ćwiczenia w domu). Jak widać jesteśmy w stanie precyzyjnie przewidzieć, kiedy powinniśmy wrócić do sprawności czy aktywności zawodowej.

Ważne:

     Jedno należy pamiętać. Bez względu na to czy przepukliny pozbędziemy się w wyniku operacji lub będzie to efekt rehabilitacji, to pozbywamy się skutku a nie przyczyny. Przepuklina krążka międzykręgowego jest skutkiem, np. urazu (nawet niewielkiego), błędów ergonomicznych, nietypowej aktywności fizycznej czy skutkiem pozycji zawodowej.

     Przepuklina odnowi się lub powstanie w innym segmencie jeśli powrócimy do starych nawyków, jeśli nie zmienimy swojej ergonomii, jeśli nie wzmocnimy mięśni i nie zadbamy o optymalną pracę i stabilizację kręgosłupa.

     W Rehmedis Warszawa każdy pacjent jest rehabilitowany indywidualnie i kiedy już osiągamy efekt rehabilitacji kręgosłupa, pacjent już cały czas musi wykonywać swój indywidualnie dostosowany stały plan ćwiczeń we własnym zakresie w warunkach domowych.

     Niemal każdy nawrót przepukliny krążka, każda powtórna operacja to skutek tego, że pacjent wrócił do starych przyzwyczajeń, zaprzestał czynności, które wcześniej określił fizjoterapeuta.

     Jak to mówi stare przysłowie: Lepiej zapobiegać niż leczyć. Warto dbać o profilaktykę i zdrowy tryb życia, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia przepukliny krążka międzykręgowego czy jej nawrotu.