Rwa kulszowa to nie choroba

    Rwa kulszowa to termin świetnie znany pacjentom cierpiącym na dolegliwościami kręgosłupa lędźwiowego. Jednak jest dużo mitów dotyczącej rwy kulszowej, niejasności, błędnej interpretacji i co grosza błędnej diagnostyki. Należy zacząć od tego, że wiele osoby interpretuje rwę kulszową jako jednostkę chorobową, jako element przyczynowy problemów zdrowotnych, co jest dużym błędem który często niesie za sobą spore konsekwencje.

Zacznijmy od definicji. Czym jest rwa kulszowa?

    Rwa kulszowa to ból (objaw) promieniujący od (mniej więcej) odcinka lędźwiowego i pośladków przez tylną części uda, często podudzia i stopy. Objaw ten (rwa) występuje w obszarze przebiegu nerwu kulszowego (dlatego kulszowa) i czasami mogą mu towarzyszyć objawy neurologiczne, takie jak zaburzenia czucia i osłabienie mięśni, parestezje. Objaw ten może dotyczyć jednej kończyny dolnej, rzadziej dwóch na raz.

Należy zwrócić uwagę na jeden wyraz tej definicji – OBJAW.

      Objaw czyli skutek, efekt wtórny a nie choroba. To jest istotne, aby znaleźć bezpośrednią przyczynę objawu rwy kulszowej, a nie na ślepo reagować na ten objaw środkami, które często zamiast pomóc, zaszkodzą lub w najlepszym wypadku zamaskują objaw, a nie wyleczą przyczyny. W Rehmedis Warszawa spotykamy ogromną ilość pacjentów, którzy nie mieli postawionej diagnozy, a byli leczeni na objaw rwy kulszowej. Kolokwialnie porównując to tak jakby w stomatologii, pacjent był leczony na objaw bólu zęba a nie na przyczynę (np. ubytek w tym zębie).

     Pierwszym podstawowym działaniem w przypadku objawu rwy kulszowej to wizyta u specjalisty lekarza lub doświadczonego fizjoterapeuty. Nie internet, nie grupy fejsbukowe, nie youtube, nie porada od sąsiadki. Diagnoza nie jest łatwa i często medycy mają dylemat co do interpretacji, więc doradztwo od osób niewykwalifikowanych jest skrajnie nieodpowiedzialne.

Co może być przyczyną rwy kulszowej?

     Naturalnie w pierwszej kolejności podejrzewa się kompresję na nerw w wyniku uszkodzenia krążka międzykręgowego. Ale podejrzewanie to nie pewność, co bywa bardzo zgubne, bo przyczyn objawu identycznego z objawem rwy kulszowej może być sporo. Dużo osób z automatu przypisuje objaw rwy z kompresją krążka miedzykręgowego kręgosłupa. Nie da się tego zweryfikować bez (przynajmniej) diagnostyki klinicznej i testów w gabinecie u specjalisty, często musi to potwierdzić rezonans magnetyczny lub inne badania dodatkowe. Nie da się tego zrobić online czy przez opisanie komuś zdalnie objawów.

Przyczyny powodujące objaw (lub bardzo podobny objaw) rwy kulszowej:

• Wspomniane wyżej uszkodzenie krążka miedzykręgowego i kompresja na nerw (stan zapalny nerwu), są to wypuklina, przepuklina, sekwestr krążka międzykręgowego.
• Kręgozmyk czyli nieprawidłowe względne przesunięcie kręgów względem siebie. Górne kręgi przesuwają się do przodu lub do tyłu w stosunku do dolnych kręgów. Jest to często związane z niestabilnością kręgosłupa, przebytym urazem. Skutkiem tego jest zmniejszenie się światła otworu międzykręgowego i przez to kompresja na nerw i objaw rwy.
• Zaawansowana dehydratacja krążka międzykręgowego, podobnie jak kręgozmyk zamyka światło otworu miedzykręgowego, jeśli do tego dojdą zmiany zwyrodnieniowo-wytwórcze, osteofity może wystąpić objaw rwy kulszowej.
• Zespół mięśnia gruszkowatego to zespół objawów spowodowanych nieprawidłowym napięciem mięśnia gruszkowatego. Mięsień gruszkowaty leży poniżej mięśni pośladkowych, a do objawów świadczących o jego skurczu zalicza się ból w pośladku, promieniujący do uda lub całej nogi oraz drętwienie kończyn dolnych (bardzo często mylone z rwą kulszową).
• Nerwiaki (nowotwory) wywodzące się z osłonek mielinowych nerwów rdzeniowych, również mogą spowodować objaw rwy kulszowej.
• Borelioza, w naszej praktyce klinicznej wielokrotnie mieliśmy przypadki, gdzie osoba miała nieswoisty objawy rwy kuszowej, rezonans magnetyczny wykazał niewielką przepuklinę, jednak nasza diagnostyka kliniczna nie potwierdzała korelacji miedzy objawami pacjenta a obrazem rezonansu. W takim przypadku rozszerzaliśmy badania i często była m.in. to borelioza.
• Nerwiak nerwu strzałkowego – tu też przestawię przykład z praktyki. Objaw podobny do rwy, nardziej wyraźny od podudzia do stopy, w rezonansie przepuklina. Przeprowadzona u nas diagnostyka kliniczna nie potwierdziła związku przepukliny z objawem pacjenta. Zlecono badania ogólne, bez rezultatu. Dopiero badanie EMG potwierdziło uszkodzenie obwodowe nerwu strzałkowego. Jak się potem okazało pacjent był na nartach i miał mocno spięte buty narciarskie, które uszkodziły nerw strzałkowy. Często tak się dzieje w wyniku urazów sportowych, sportów kontaktowych czy w wyniku niepozornego uderzenia w okolicę przebiegu nerwu strzałkowego.
• Inne przyczyny: Zaburzenia funkcjonalne – zespoły powięziowe, zrosty, przebyte uraz i blizny na tkankach, przykurcze mięśniowe, zaburzenia i dysfunkcje stawowe np. staw krzyżowo-biodrowy, wady postawy i wiele innych.

     Jak widzimy przyczyn jest dużo, a i tak nie wymieniłem wszystkich. To co jest istotne, to mieć pewność diagnostyczną, bo bez tego nie ma szans na skuteczną rehabilitację czy inną formę leczenia. Błędna diagnoza to błędne leczenie, które nie tylko nie pomoże pacjentowi, ale spowodowuje pogłębienie się choroby, które często jest skomplikowane lub nieodwracalne.

Objaw rwy kulszowej – diagnostyka i skuteczna rehabilitacja

     Należy pamiętać, że celem leczenia nie jest pozbycie się objawu rwy kulszowej, tylko przyczyny jej powstania. Leki przeciwbólowe, przeciwzapalne zmniejszą lub zniwelują nam na jakiś czas objaw a nie przyczynę. Z naszej praktyki Rehmedis bywa, że szybko radzimy sobie z objawem, ale rehabilitacji wymaga przyczyna powstania objawu, aby doprowadzić pacjenta do takiego stanu, aby objaw nie pojawił się w przyszłości. Jeśli przyczyną powstania objawu rwy jest kompresja na nerw rdzeniowy kręgosłupa to należy pamiętać, że każdy incydent objawowy powoduje obrzęk nerwu i zwiększenie jego średnicy, co spowoduje, że będzie bardziej narażony na kolejne incydenty.

    Często spotykamy się z historiami pacjentów, którzy przechodzili objaw rwy po 2, 3 lub 4 razy a potem już objaw się utrwalił i żadne środki, które do tej pory działały, przestały być skuteczne. Reakcja pacjenta na objaw była tylko wtedy, kiedy bolało. Wtedy bardzo trudno pracuje się z takimi przypadkami, bo często zmiany są zaawansowane, skompensowane i mające zmiany strukturalne.

     Podsumowując, objaw rwy kulszowej to objaw i zawsze należy zdiagnozować jego przyczynę. Diagnoza musi być pewna, oparta na szczegółowym wywiadzie, bardzo skrupulatnie przeprowadzonych testach klinicznych w gabinecie i często analizie badania obrazowego lub w razie konieczności badań dodatkowych w zależności od kierunku diagnostyki. Wszystkie te dane muszą spójne ze sobą a leczenie powinno być dobrane indywidualnie i indywidualnie nadzorowane przez specjalistę.

Zobacz również:

• Rehabilitacja więzadła krzyżowego
• Ból kręgosłupa w czasie ciąży
• Zwyrodnienie kręgosłupa – najczęstsza przyczyna bólu
• Czy Przepuklina krążka międzykręgowego kręgosłupa może się wchłonąć…?
• Przepuklina kręgosłupa szyjnego – jak skutecznie leczyć